I.Bayezıt;I.Mehmet,II.Murat Dönemleri

I.BAYEZID DÖNEMİ
( 1389-1402 )

 ÖZELLİKLERİ :

          Anadolu Türk Birliğini sağlaması. (Büyük ölçüde )

          Anadolu Beylerbeyliğini kurması.

          Bizans'ın surlar dışındaki egemenliğine son vermesi.

           Osmanlı tarihinde ilk kez İstanbul'u kuşatması.

           Boğazda Anadolu hisarını yaptırması.

          Gelibolu'da ilk Osmanlı Tersanesini açtırdı.( İstanbul Kuşatması amacıyla )

 DÖNEMİN OLAYLARI :

          Germiyan, Aydın,Saruhan ve Menteşe beyliklerine son verdi.( 1390 )

           Hamitoğulları beyliğine son vererek,Karamanoğullarının başkenti Konya kuşatıldı.( 1391 ) Ancak,Balkanlarda başlayan haçlı tehlikesi üzerine kuşatmaya son verdi.

          1392 de Candaroğullarına son verildi.( Kastamonu alınarak )

Niğbolu Savaşı ( 1396 ) :

 Nedeni : Kuşatmadaki İstanbul'u kurtarma amacıyla,Osmanlı gücünü Balkanlardan atma isteği.
  Sonuçları : 
                   Bosna ve Eflak Osmanlı himayesine girdi.
                   İslam dünyasında Osmanlı prestiji yükseldi.
                   Çok sayıda Müslüman Osmanlılara katıldı.
                   Osmanlıların Rumeli de kalıcılığını kesinleştirdi.
                   Osmanlılara Avrupa yolları açıldı

          1397'den itibaren Karamanoğulları(1398 ),Canikoğulları,Kadı Burhanettin toprakları ( Eretna Beyliği ) alındı.
Bundan sonra Sivas'ın da alınması Osmanlılar ile Akkoyunlu ların arasını açtı.

           İstanbul ikinci defa kuşatıldı.( 1399 )

          İstanbul'a Karadeniz den gelecek yardımları engellemek amacıyla Anadolu Hisarını yaptırdı.Kuşatma Timur tehlikesi üzerine kaldırıldı.Bizans la antlaşma yapıldı.Antlaşmayla İstanbul'da bir cami ve Türk mahallesi yapılacak,Türk tüccarlarının İstanbul'a giriş ve çıkışları serbest olacak,İstanbul'da Türk davalarına bakacak bir kadı bulunacak,Bizans vergi verecekti.
Önemi:
           İlk Osmanlı -Bizans antlaşması.
           Bizans Osmanlı Devletinin siyasal gücünü tanımıştır.

           Ankara Savaşı ( 1402 ) :

Nedenleri :

          Timur ve Y.Bayezıd'ın İslam dünyası liderliğini ele geçirme istekleri.

          Doğu'ya sefere gidecek olan Timur'un arkasında Osmanlılar gibi güçlü bir devlet bırakmak istememesi

          Bayezıd'ın topraklarını aldığı Anadolu beyliklerinin Timur'dan yardım istemeleri.

          Timur'dan kaçan Bağdat Hükümdarı Ahmet Celayirli ile, Karakoyunlu Hükümdarı Kara Yusuf'un Bayezıd'a sığınmaları.

          Timur'un Doğu Anadolu'daki kara Tatarları kışkırtarak Sivas'ı alması.

          Bayezıd'ın Erzincan ve Kemah'ı alması.( Timur'un korumasında olan topraklardı)

          Timur'un bazı isteklerde bulunması. * Şehzadelerden birisini istemesi * Anadolu beyliklerinin topraklarının geri verilmesi * Adına hutbe okutulması ve Para basılması. ( Yıldırım bu istekleri bağımlılık olarak değerlendirmiş ve kabul etmemiştir.)

 Savaş : Timur Ordusunun iyi donanımı, Yardımcı Sırp kuvvetleri ve Şehzade askerlerinin yerlerini terk etmeleri, kara Tatarlar ve Anadolu beylik askerlerinin Timur'a geçmeleriyle Osmanlılar savaşı yitirdiler.

Sonuçları:

          Anadolu Türk Birliği bozuldu.Beylikler yeniden kuruldu.( Karesi ve Eşrefoğulları hariç)

          Balkanlarda ilerleme durdu.Mora ve Yunanistan Bizans'a bırakıldı.

           Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.

           Osmanlı Devletinde Fetret Dönemi başladı ( Kardeş kavgaları )
  

    FETRET DÖNEMİ
( 1402 - 1413 )

          Yıldırım Bayezıd'ın oğullarından Süleyman Çelebi ( Rumelide ), Musa Çelebi ( Bursa'da ), Mehmet Çelebi ( Amasya'da ),İsa Çelebi ( Balıkesir'de ) arasında geçen 11 yıllık taht kavgasına Fetret Dönemi denir.
Mehmet - Musa işbirliği İsa'yı,Musa Süleyman'ı , Mehmet Musa'yı yendi. ( Bizans ve Sırp desteği ).

         Avrupa bu durumdan Dinsel ve Siyasal karmaşayı yoğun olarak yaşadığı için, Balkanlarda Osmanlı gücü varlığını devam ettirdiği için yararlanamadı.
                                                                       

 ÇELEBİ MEHMET ( I.MEHMET ) DÖNEMİ
( 1413-1421)

          Dağılma tehlikesi geçiren devleti yeniden bir araya toplamayı başarmıştır. Bunun için kendisi devletin ikinci kurucusu olarak kabul edilir.

          Kapıkulu Ordusunu yeniden düzenledi.( Devşirme sistemi başladı.)

           Saruhan, Aydın,Menteşe beyliklerini ortadan kaldırarak, Karamanoğullarına karşı üstünlük sağladı.

          Arnavutluk,Mora,Bosna beylerinin Osmanlılara bağlılığı yeniden sağlandı.

           Eflak Osmanlı hakimiyetini tanıdı.

          Venedik'le ilk deniz savaşı yapıldı, kaybedildi. ( 1416 ) ( Çalıbey Deniz Savaşı )

            Şeyh Bedrettin İsyanı ( 1418-1420 ) :  

               Musa Çelebinin dinsel danışmanı ve Kazaskeri. İznik'e sürgün edildi.

              Toplumsal, ekonomik ve siyasal yönleriyle ele alındığında Osmanlı merkezi düzenine duyulan tepkiler gözlemlenir. Merkezin gittikçe güçlenen otoriter yapısına karşı, sınır eyaletlerinde, göçebeler ve Türkmenler arasında kendini gösteren hoşnutsuzluk, Şeyh Bedrettin' in ortaya atılmasına etken olmuştur.

               Bunun dışında, taht kavgalarının, çapulların, haksızlıkların bunalttığı küçük tımarlı sipahiler, köylüler,

 işsiz-güçsüz kalmış dirlik bulamamış Türkmenler isyanın vurucu güçleridir.

              Dinler arasında bir ayrım olmadığını vurgulayan Şeyh Bedrettin, " İnsanın insana tapmasına, boyun eğmesine, sömürülmesine, zulme karşıdır" (ölümünden sonra derlenen eseri," Varidat" ) .

             Şeyh Bedrettin 'in müritlerinin , "kadınlardan başka her şeyin - yani yiyecek, çift ve ekilmiş tarlaların insanlar arasında ortak olması düşüncesini telkin ettiğini " Bizans Tarihçisi Dukas belirtmektedir.

             Osmanlı tarihlerinde Bedrettin için ileri sürülen suçlamalardan bazıları şunlardır : " Peygamberlik iddiasında bulunmak ; müslümanlığın haram kıldığı şeyleri helal kılmak ; mal-mülk gibi kadınları da herkesin ortak malı saymak "
Müridlerinin ( Börklüce Mustafa, Torlak Kemal ) Ege bölgesinde çıkardıkları isyanlar kanlı biçimde bastırılmış, Şeyh Bedrettin Deliorman' da yakalanmış, Serez'de idam edilmiştir.

Not : Daha geniş bilgi için kaynaklar : İ.Zeki Eyuboğlu, Şeyh Bedrettin ve Varidat , Cemil Yener, Şey Bedrettin-Varidat, Dukas, Bizans Tarihi

          Düzmece Mustafa İsyanı ( 1418-1420 ) : Edirne'yi ele geçirip padişah olmak istedi.İsyan bastırılmış ve Bizans'a sığınmıştır.( Bizans'a para verildi )

  II.MURAT DÖNEMİ
( 1421-1451)

          Osmanlı gücünü Balkanlar ve Anadolu'da sağlamlaştırdı.

          Balkanlarda Osmanlı egemenliğini kesin olarak yerleştirdi.

          Düzmece Mustafa isyanı: Yeniden ayaklanan şehzade Mustafa isyanı bastırılarak, Şehzade Mustafa öldürüldü.Bizans ayaklanmayı desteklediği için kuşatıldı.

          Kardeşi Mustafa Çelebi isyanını da bastırdı.

           Hamitoğulları,Candaroğulları ve Germiyanoğulları beylikleri yeniden Osmanlılara bağlandı.Menteşe ve Tekeoğulları beylikleri osmanlılara katıldı.

          Bizans,Sırbistan,Eflak ve Macaristan Osmanlı egemenliğini kabul ettiler.

           Arnavutluk Osmanlı himayesine girdi.

           Segedin Barışı ( 1444 ) -Haçlı ittifakı ve Karamanoğulları'nın saldırısı üzerine Macarlar la yapıldı. * Bu antlaşmadan sonra II.Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet'e bıraktı.

      Varna Savaşı ( 1444 ) :

          Haçlıların tahtta 12 yaşında bir çocuğun bulunmasından yararlanmak istemeleri. ( Yönetim boşluğu )-

          Osmanlıları Balkanlardan atmak istemeleri.

          Balkanlardaki Türk varlığını sağlamlaştırdı.

 II.Kosova Savaşı ( 1448 ) :

          Haçlıların Osmanlıları Balkanlardan kesin olarak atmak istemeleri.

          Balkanlara Türklerin kesin olarak yerleşmesini sağlamıştır.

          Bu savaştan sonra Balkan ve Avrupalıların Türklere saldırı gücü sona ermiş ve savunmaya çekilmişlerdir. ( 1683 II.Viyana bozgununa kadar )

Osmanlı Devleti-Osman,Orhan,I.Murat Dönemleri

OSMANLI DEVLETİ
(1299-1922)

Genel Özellikleri :

          Türkiye Tarihinin   4.dönemini oluşturan,

          en uzun ömürlü,  

          en geniş sınırlara ulaşan, 

          kültür ve uygarlık alanında en fazla gelişmeyi gösteren, 

          XV.ve XVI.yy.da dünya'nın en güçlü imparatorluğu haline gelen devletidir.

          Gücün tek elde toplandığı Merkezi otoriteye sahip devlettir.

           İslamiyet'i korumayı ve yaymayı hedeflemiştir.

          Anadolu Selçuklu Devleti'nin mirasını devralmıştır. Anadolu siyasi birliğini kurma amacı taşımıştır.

Devletin Kuruluşu :

Osmanlıların Anadolu ya kesin olarak ne zaman geldikleri bilinmemekle birlikte Malazgirt savaşından sonra bir müddet Artukoğullarıy’la birlikte olmuşlar, daha sonra Ankara nın batısında Karacadağ tarafına, en son Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmişler ve devleti bu bölgede kurmuşlardır.

*Osmanlılar Oğuzların, Bozok Kolunun,Günhan Soyunun, Kayı boyundandır.

Osmanlı Beyliğinin Büyüme Nedenleri :

1- Coğrafi Konumu :

          Uç beylik olması, zayıf Bizans'a sınır komşusu olması

          Bölgenin ulaşım ve ticaret yolları üzerinde bulunması

          Bölgenin tarım ve hayvancılığa elverişli olması

          Bölgenin Moğol baskısından uzakta bulunması

2- Anadolu’nun genel siyasi durumu  ( Siyasal birlikten yoksun)
3- Balkanların durumu  ( Dağınık ve güçsüz )
4- Ahi ' ler in desteği
5- Anadolu'da diğer beyliklere karşı izlenen politika
6- Hristiyanlar’a karşı yapılan gaza savaşları
7- Türkmen beylerinin Osmanlılara katılması
8- Merkezi Devlet Sistemi
9- Yerleştirme ( İskan ) Politikası ( Türkmen göçebelerini Trakya ve Balkanlara sistemli yerleştirerek kalıcı oldular)
10- Yönetim anlayışı.
 

  OSMAN BEY DÖNEMİ  ( 1288-1324 )

KATKILARI :

           Hanedanı Kurmak

           Basit aşiret yapısından beyliğe geçişi sağlamak

          Beyliğini Bizans aleyhine genişleme politikasına yöneltmek

           Ahi teşkilatının gücünden yararlanmak

          Anadolu'da ilk Osmanlı Bizans savaşını kazanarak Gazi lider olmak.

 GELİŞMELER :

          Ertuğrul Gazinin ölümü üzerine diğer Türkmen beylerinin desteğini alarak beyliğin başına geçti.

          Merkezi yönetimi sağlamak ve beyliğin parçalanmasını önlemek için kendisine muhalefet eden amcası Dündar beyi öldürttü.

          Selçuklu subay ve askerlerinin askeri gücünden,Ahiler'in örgütlü ve silahlı gücünden, Türkmenler'in gönüllü askersel gücünden yararlanarak, siyasal gücünü yitirmiş Bizans'a doğru akınlar düzenledi.

          Karacahisar, Lefke, Göynük, Taraklı, Bilecik, Yarhisar, İnegöl Bizanstan alındı.

          Beylik merkezi söğütten Bilecik'e taşındı.

          Yenişehir adıyla ilk Türk şehri kuruldu.

          1302'de Bizans İmparatoru Musolun'u Koyunhisar ( Bafeon ) savaşında yenilgiye uğrattı.* Osmanlıların Anadolu'da Bizans ile yaptıkları ilk savaştır.

          1299 da Moğolların yönetim boşluğundan yararlanarak aşireti beyliğe dönüştürdü.Ancak Selçuklulara ve Moğollara bağımlılığını sürdürdü.

          Döneminde ilk para bastırıldı ise de buna tam bir Osmanlı parası denilemez.Çünkü para Anadolu Selçuklu Sultanı adına ve  Konya Darphanesinde bastırılmıştır.

Not:  Osman Bey'in ölümünde saptanan serveti :  Akçası-Altını yok, 1 Elbise, 1 Torba, Tuzluk ve Kaşıklık, Çizme, Bir kaç iyice atları, Bir kaç at sürüsü, Koyun sürüsü, Bir çift eğer üzengisi.

Yorum : Sahip olduğu koyun ve at sürüsüyle tipik bir aşiret reisi görünümü vardır. Yaşam biçimi bakımından Beylerle-Reaya arasında büyük bir farklılaşma söz konusu değildir.

  ORHAN BEY DÖNEMİ
   ( 1324- 1362 )

KATKILARI :

          1326'da Bursa alınarak Başkent yapılmış adına Hutbe okutmuş , Para bastırmıştır.

          Atlı ve yaya birliklerden oluşan ilk düzenli ordu'yu kurdu.

          İ Yapmış olduğu İdari ve Askeri düzenlemelerle Beyliğe Devlet şeklini vermiştir.

          lk Divan Teşkilatını oluşturdu.

          İznik'te ilk Osmanlı Medresesini açtı. 

GELİŞMELER

          1326'da Bursa alınarak Başkent oldu.

          Yalova,Karamürsel,Kandıra ve Kartal Bizans'tan alındı

          İznik kuşatıldı.Bunun üzerine Bizans İle Maltepe ( Pelakanon )savaşı yapıldı.

* Kocaeli yarımadası Osmanlılara geçti

*OsmanlılarınAnadolu'da Bizansla yaptıkları son savaştır.

            İznik alındı,başkent oldu. 1337'de İzmit alındı.

             1335-1336 da İran'daki Moğol devletinin yıkılması üzerine bağımsızlığını pekiştirerek ilk Sultan Ünvanını kullanmıştır.

          Oğlu Murat'ı Bursa'da sancak beyi bırakarak şehzadelerin Sancağa çıkma usulünü başlatmıştır.

           Karesi Beyliğinin iç karışıklığından yararlanarak bu beyliği topraklarına kattı.

* Osmanlılara katılan ilk Türk beyliği.  Böylece Anadolu Siyasal birliğini kurma çalışmaları başlatıldı.

* Karesi beyliğinin donanma gücü osmanlılara geçti.

           İmparator olmak isteyen Kantakuzen'in yardım talebi üzerine Osmanlılar ilk kez 1345'te Rumeliye geçtiler.

*Osmanlılar ilk kez Bizans'ın içişlerine karıştı.

          Bizans İmparatoru Kantakuzen'in Sırp ve Bulgar Krallıklarına karşı yardım istemesi üzerine Çimpe Kalesi Osmanlılara verildi.(1353 )  Rumeli'deki ilk askeri üs.

* Osmanlılar bundan sonra Rumeli'de fetihlere giriştiler.
 Türklerin Rumeli'ye ilerleyişleri yerleşme amacına yöneliktir.

          Ankara Ahilerden alınarak ( 1354 ) Karamanoğulları ile güneyden komşu olundu.

          Gelibolu,Malkara,Keşan,Tekirdağ,Çorlu ele geçirildi.Anadolu'dan getirilen Türkmenlerin bilinçli olarak buralara yerleştirilmesiyle, Rumeli'de kalıcı olmanın temelleri atıldı.

 I.MURAT DÖNEMİ

    ( 1362- 1389 )

KATKILARI :

          İktidarının ilk yıllarında Taht mücadelesine giren kardeşlerini öldürtmüştür."Devlet hükümdar ailesine değil, hükümdar ve oğullarına aittir ilkesini getirmiştir.* Merkezi devlete gidişte önemli bir adımdır.

          Sancak'tan gelen ilk Osmanlı Hükümdarıdır.

          Rumeli'de kalıcı olma politikasını sağlamlaştırdı.Rumeli Beylerbeyliğini kurdu.

          Tımar ve Zeamet uygulamalarını başlattı.

          Doğrudan doğruya hükümdarın emrine bağlı Yeniçeri ocağını kurdu.

          Devlet görevlerini padişah kullarına vermeğe başladı.

          Kadılar merkezde Kazaskere bağlandı.

          Başbakanlık, Kazaskerlik,Defterdarlık kurumlarını oluşturdu.

          Döneminde Osmanlı Devleti küçük bir İmparatorluk haline gelmiştir.

          Osmanlı gücünü Orta Anadolu'ya yaymıştır.( Karamanoğullarıyla ilk savaşlar,Germiyanoğulları ve Hamitoğullarının bir bölüm topraklarını alması)

          Osmanlı gücünü Balkanlara taşımıştır.( Trakya,Makedonya,Bulgaristan,Sırbistan'ı Fethetti.)

İSKAN POLİTİKASI ;

Fethedilen bölgelere Anadolu'dan getirilen Türkmen aşiretlerinin yerleştirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Özellikle anlaşmazlık bulunan aşiretlerin birinin yerleştirilmesi,Anadolu'daki çatışmaları önlemiştir. Yerleştirilen Türkmenlerden bir süre vergi alınmaz ve geri dönmelerine izin verilmezdi.

Amaçlar :

          Rumeli'de fethedilen toprakların elde kalmasını sağlamak

          Göçebe Türkmenlere yer bulmak

          Fethedilen bölgenin, Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlamak

 GELİŞMELER :

          Ahilerden Ankara'yı yeniden aldı.( 1362)

          Rumeli'de Çorlu,Keşan,Dimetoka,Babaeski ve Lüleburgaz alındı.

          Bizans ve Bulgar güçlerine karşı yapılan

Sazlıdere Savaşıyla Edirne alındı.( 1363) (Lala Şahin Paşa)

* Başkent yapılarak Rumeli fetihleri için önemli bir ordugah ve Merkez konumuna getirildi.

* Edirne'nin alınması Türklere Balkanlar yolunu açmıştır.

* Sırp ve Bulgarların Bizansla bağlantısı kesildi.

 Sırp Sındığı Savaşı ( 1364 ) : Osmanlılar ( Hacı İl Bey komutasında) - Sırp,Bulgar,Eflak,Bosna,Macar Birliği.
* Osmanlıların Balkanlar'da tutunabilmek için yaptıkları ilk savaştır.
* İlk Birleşik Balkan saldırısına karşı kazanılan zafer.
* Balkanlarda ilerleme hızlandı.
* Bulgar Kralı Osmanlı Hakimiyetini kabul etti.( Yuvan Şişman)

Çirmen Savaşı ( 1371 ) Osmanlılar- Sırplar
* Balkanların büyük bölümü Osmanlı Egemenliğine girdi. *Makedonya yolu Osmanlılara açıldı,Kavala, Drama, Serez alındı. Selanik, Köstendil.

           1374 ' te Sırp Krallığı Osmanlılara vergi vermeyi ve asker göndermeyi kabul etti.

          1380'de Niş,Sofya,Manastır alındı.

           1387'de Karamanoğullarıyla Konya önlerinde savaşıldı.Konya kuşatıldı ise de Haçlı tehlikesine karşı kuşatma kaldırıldı.
Sırp,Bosna,Hırvat,Arnavut birliği kuruldu.Sonradan Bulgar ve Macarlarda bu guruba katıldılar.Akıncı birliğini Ploşnik'te yenilgiye uğrattılar.

          * Osmanlıların Balkanlar'da aldığı ilk yenilgi.( 1388 )

I. Kosova Savaşı ( 1389 ) Osmanlılar-Haçlılar            
* Osmanlılar ilk defa top kullandılar.
* Osmanlıların Balkanlarda tutunabilmek için yaptığı önemli kader savaşlarından biridir.
 * I.Murat Savaş alanını gezerken bir Sırplı tarafından öldürüldü.