İzmir ve Efes Beylikleri

Anadolu´nun fethi sırasında, Malatya dolaylarında faaliyet gösteren Oğuz´un Çavuldur boyundan olduğu sanılan Çakan, İstanbul´da uzunca bir müddet kaldıktan sonra 1081´e doğru İzmir´e gelerek bir beylik kurmuştur. Bizans imparatorluğunun zayıf noktalarını iyi bilen Çakan, Foça´yı ve civarını aldıktan sonra 40 parça gemiden kurulu kuvvetli bir donanma yaptırarak Ege Denizi´nde Sakız, Midilli, Sisam, Rodos adalarını zapt etti ve Çanakkale´ye doğru ilerledi. Üzerine gönderilen Bizans donanmalarını birkaç kere mağlup etti.

İstanbul´u ele geçirip İmparator olmak istiyordu. Kara kuvveti kafi gelmediği için, Balkanlar üzerinden Trakya´ya doğru ilerleyen Peçenek Türkleri ile işbirliği yaptı. Onlar karadan İstanbul´u baskı altına alırken Çakan Bey de denizden hücuma geçecek ve Bizans başkenti düşürülecekti. Fakat plan başarıya ulaşamadı. Çünkü, İmparator Aleksios Komnenos, Tuna boyundaki Kuman Türkleri´ni Peçenekler üzerine saldırtmış ve aralarında cereyan eden, Meriç kıyısındaki Lebonium Savaşı (Nisan 1091)´nda Peçenekler ağır mağlubiyete uğramışlardı.

İzmir Beyi Çakan Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan I. tarafından ortadan kaldırıldı (1097). Yine bu sıralarda Efes bölgesinde de çok küçük bir Türkmen beyliği daha görülmektedir ki, başında Tanrıvermiş Bey bulunuyordu.

Ramazanoğulları Beyliği

XIV. yy.da Adana bölgesinde kurulan beylik.

Ramazanoğulları Beyliği Moğol istilâsından kaçarak Çukurova´ya yerleşen, Üçok Türkmenlerinin Yüregir boyu beylerinden Ramazan Bey tarafından kuruldu. Beylik uzun süre Memlûklere bağlı yaşadı. Osmanlıların Mısır ve Suriye´yi almasından sonra Osmanlı ülkesine katıldı.

Osmanoğulları Beyliği

Osmanoğulları yeterince güçlendikten sonra Anadolu´daki beyliklere yöneldiler ve bunlara teker teker son vererek topraklarını kendi ülkelerine katmağa başladılar. XV. yüzyıl başlarında beyliklerin Osmanlı mülkü içinde eritilmesi işlemi tamamlanmış gibiydi.

Ancak, bir olay 1402´de bu gelişmeyi durdurdu. O yıl Yıldırım Bayezit ile Timur arasında Ankara´da yapılan savaşı Bayezit kaybetmiş, bu da devletin bütünlüğünü sarsmıştı. Nitekim savaş sonunda Bayezit´in oğullarından Çelebi Sultan Mehmet Amasya´ya çekilerek hükümdarlığını ilân edince ilk bölünme gerçekleşmiş oldu. Ankara da yeni beyliğe eklenmişti. Bu XV. yy.ın ikinci yarısında Fatih´in, Karaman Beyliği?ni sona erdirmesiyle de Anadolu´da beylikler dönemi sona ermiş oldu.

Menteşeoğulları Beyliği

XIII. yy. sonlarında Muğla yöresinde egemenlik kuran beylik.

Selçukluların uçbeylerinden Kara Bey?in kurduğu (1282) beylik, Menteşe Bey zamanında oldukça genişledi. İzmir ve çevresi alındı. Ayrıca Ege Denizi´ndeki adalara seferler yapıldı. Menteşeoğlu Mesut Bey adalara çok önem verdi, Rodos yolunu elde tutarak Haçlı donanmasını dağıttı. XIV. yy.?ın başında Anadolu´nun en güçlü beyliği durumuna geldi. Sonra post kavgası yüzünden bölünerek zayıfladı. XV. yy.?ın başlarında Osmanlılara bağlı bir sancak haline geldi (1424).

Karamanoğulları Tarihi

Orta Anadolu´nun güneyinde yaşayan bir Türkmen boyunun kurduğu beylik.

Moğol istilâsından kaçarak Anadolu´ya gelen bu Türkmen boyu, Keykubat I tarafından Ermenek bölgesine yerleştirilmişti (1228). Selçuklu Devleti yıkılınca Karaman Bey bağımsız bir beylik kurdu. Karamanoğulları Selçuklularla, Moğollarla ve Osmanlılarla uzun süre mücadele halinde kaldılar.

1397´de Yıldırım Bayezit Konya´yı alarak Karamanoğlu Ali Beyi öldürterek beyliğe son verdi. Fakat, Ankara Savaşı´ndan sonra Karamanoğlu Mehmet Bey beyliği yeniden kurdu (1402). Mehmet Bey 1407´de Türkçe?yi resmî dil ilân ederek Fars-çayı resmiyetten kaldırdı. Murat II´nin Anadolu Seferi Karamanoğullarını da baş eğmek zorunda bıraktı. Osmanlılarla anlaşma yapılarak Kosova Savaşı´na asker gönderdi. Fakat Murat II ölünce genç Fatih´in tahta geçmesinden yararlanmak isteyen Karamanoğulları yeniden başkaldırdılar. Fatih Sultan Mehmet buna saldırıyla karşılık verdi; bu saldırı sonunda Karaman halkı İstanbul´a sürülerek şehirler yağmalandı. 1471´de yapılan ikinci saldırıda Aksaray, Ereğli ve Çarşamba halkı da İstanbul´a sürüldü.

Fatih 1473´te Otlukbeli´nde, Uzun Hasan´ı yendikten sonra Karaman ülkesini temelli ele geçirdi. Sadece İçel´de beylik süren Karamanoğlu Kasım Bey kaldı; o da Cem Sultan´ın tarafını tutunca Bayezit II tarafından öldürtüldü (1483).