Sultan II. Mahmud, Abdülaziz ve II. Abdülhamid’in aynı türbede yattığını, son hanedan reisi Ertuğrul Osman’ın defniyle öğrendik. Peki, diğer padişahlar nerede metfun?
Türbe geleneği her ne kadar yüzyıllar öncesine dayansa da onu mimari ve estetik açıdan zirveye çıkaran Osmanlı hanedanı oldu. Gerçi bugünkü hâlini alana kadar birkaç onarımdan geçse de ailede ilk türbe Ertuğrul Gazi’ye ait. Bilecik Söğüt’teki türbede Ertuğrul Gazi haricinde eşi Halime Hatun, oğlu Savcı ve kardeşi Dündar metfun. Osman Gazi de vefatından sonra ilk olarak buraya defnedilir, ardından Bursa’nın fethiyle naaşı Gümüşlü Kümbet’e nakledilir ki, bu türbenin ilk hâli bilinmiyor. Değişik zamanlarda tamirat gören bina en son II. Abdülhamid devrinde elden geçirilir. Osman Gazi’nin bugün Bursa Tophane semtinde kalan türbesine son şeklini torunlarından Sultan Abdülaziz verdirir. Oğul Orhan Gazi de babasının türbesi yanında yatıyor. Bilindiği üzere, Kosova Savaşı’ndan sonra şehit edilen Sultan I. Murad Hüdâvendigâr’ın iç organları harbin geçtiği alandaki makamına defnedildi. Bedeniyse bugün Bursa Çekirge yolundaki caminin haziresinde bulunuyor. Yıldırım Bayezid Han’ın türbesi de namıyla anılan Bursa Yıldırım’daki camide. Bütün Türkiye’nin bildiği Bursa Yeşil Türbe, Sultan Çelebi Mehmed’e ait. Bursa’daki son türbe Fatih Sultan Mehmed’in babası Sultan II. Murad’ınkidir ki, Muradiye semtinde yer alır. Gelelim İstanbul’un fethiyle inşa edilen padişah türbelerine… Fatih Sultan Mehmed, Sultan II. Bayezid ile Kanuni Sultan Süleyman’ın camii ve türbelerini bilmeyen enderdir. Ya Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim’in kabri? Fatih Çarşamba semtinde bulunduğundan kaç kişinin haberi var? Yanı başındaki türbede torunlarından Sultan Abdülmecid’in yattığını kaç kişi biliyor? Gündemi takip edenler, geçen haftalarda Ayasofya Camii avlusunda Sultan II. Selim, oğlu III. Murad ve torunu III. Mehmed’in kaldığını öğrendi. Fakat aynı avluda, Sultan I. Mustafa ve birilerince ‘deli’ damgası vurulan Sultan İbrahim’in tuğladan sade ortak türbesi de var. Sultanahmed Camii’ni dünya biliyor. Ancak buranın banisi Sultan I. Ahmed’in oğulları ‘genç’ namlı II. Osman ve IV. Murad ile metfun bulunduğu türbeyi sadece arayanlar buluyor. Ayasofya ile Sultanahmed Camii arasındaki türbenin kapısı iki mabed arasındaki havuzlu parka bakıyor. Yeni Cami, Eminönü’nün nişanelerinden âdeta. III. Murad’ın eşi Safiye Sultan zamanında başlatılan mabedi, uzun seneler sonra şahsi parasıyla bitirense Sultan İbrahim’in eşi ve Sultan IV. Mehmed’in annesi Hatice Turhan Sultan’dı. İsmine inşa edilen türbe bugün bir tarafı Mısır Çarşısı’na diğeri Sirkeci’ye uzanan caddenin camiyle arasına girmesi sebebiyle hazire haricinde gibi duruyor. Peki, burada Valide Sultan dışında oğlu Sultan IV. Mehmed’in, torunları Sultan II. Mustafa ve III. Ahmed’in, yine oğlu IV. Mehmed’in torunlarından Sultan I. Mahmud ve kardeşi Sultan III. Osman’ın yattığını bilen kaç kişi çıkar? Dörder yıllık ve çoğu Edirne’de geçen saltanatlarıyla ağabey II. Süleyman ve kardeşi II. Ahmed ise büyük dedeleri Kanuni Sultan Süleyman’ın türbesinde nisyana terk edilen hükümdarlardan. Aksaray Laleli Camii’nin estetiğine hayran kalanlar bir de girişteki Sultan III. Mustafa ve oğlu Sultan III. Selim’in türbesini fark etse. Her gün önünden milyonlarca insan geçiyor, acaba iki cihan hükümdarını tanıyorlar mı? İstanbul’daki ‘garip sultanlar’ arasında Sultan I. Abdülhamid ve oğlu Sultan IV. Mustafa da var. İkilinin türbesi Eminönü IV. Vakıf Han’ın tam karşısında, Hatice Turhan Sultan Türbesi’nden Sirkeci’ye giderken sağda kalıyor. Divanyolu’ndaki Sultan II. Mahmud türbesi ile burada metfun Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid’i çokları öğrendi artık. Ertuğrul Osman’ın geçen hafta buraya defniyle artık üç padişah ve bir hanedan reisi kalıyor bu türbede. Eğer aranızda ‘Bir de 93 günlük saltanatıyla Sultan V. Murad vardı.’ diyenler çıkarsa, merhum padişah Hatice Turhan Sultan Türbesi bitişiğindeki Havatin türbelerinden Cedid namıyla maruf bulunanda çok sevdiği annesi Şevkefza Valide Sultan yanında yatıyor, bilesiniz. Yolu Eyüp’e düşenler Eyüp Sultan Hazretleri yanında Boyacı Sokağı ile Haliç arasındaki Sultan V. Mehmed Reşad türbesine de uğrayabilir. Kapısı Haliç’e bakan bina Mimar Kemaleddin eseri. Türkiye sınırları haricindeki tek kabir Şam Süleymaniye Külliyesi’nde metfun Sultan VI. Mehmed Vahideddin’e ait. Ancak Şam’ı da vaktiyle Osmanlı mülkü sayarsanız padişah yine kendi toprağında yatıyor. Ve son halife Abdülmecid Efendi. 1944’te vefat ettikten sonra tahnit edilen naaşı 10 yıl Paris Camii’nde bekletilir. Kızı Dürrüşehvar Sultan’ın İsmet İnönü nezdindeki ricaları karşılıksız kalınca halifenin bedeni Medine Bakî mezarlığındaki son istirahatgâhına gönderilir. 29 PADİŞAH İSTANBUL’DAKİ 13 TÜRBEDE 1- Fatih Sultan Mehmed Türbesi 2- Sultan Abdülmecid Türbesi 3- Yavuz Sultan Selim Türbesi 4- Sultan II. Bayezid Türbesi 5- Kanunî Sultan Süleyman Türbesi (Sultan II. Süleyman ve II. Ahmed de burada) 6- Ayasofya Türbeleri (Sultan II. Selim, III. Murad, III. Mehmed, I. Mustafa ve İbrahim) 7- Sultan I. Ahmed Türbesi (Sultan II. Osman ve IV. Murad da burada) 8- Cedid Havatin Türbesi (Sultan V. Murad metfun) 9- Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi (IV. Mehmed, II. Mustafa, III. Ahmed, I. Mahmud ve III. Osman da burada) 10- Sultan I. Abdülhamid Türbesi (Sultan IV. Mustafa da burada) 11- Sultan III. Mustafa Türbesi (Sultan III. Selim de burada) 12- Sultan II. Mahmud Türbesi (Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid de burada) 13- Sultan V. Mehmed Reşad Türbesi Osman Gazı (Beyliği: 1281-1326) Türbesi: Bursa Tophane semtinde. Orhan Gazı (Saltanatı: 1326-1362) Türbesi: Bursa Tophane’de babası Osman Gazi’nin türbesinin yanında. I. Murad ‘hüdâvendıgâr’ (Saltanatı: 1362-1389) Türbesi: Kosova Savaşı’ndan sonra şehit edilince iç organları Kosova’ya, naaşıysa Bursa Çekirge’deki camisine defnedildi. Sultan I. Bayezıd ‘Yildirim’ (Saltanatı: 1389- 1402) Türbesi: Bursa Yıldırım’daki camisinin haziresinde. Çelebı Mehmed (Saltanatı: 1413-1421) Türbesi: Ünü dünyayı saran Bursa Yeşil Türbe’de yatıyor. Sultan II. Murad (Saltanatı: 1421-1451) Türbesi: Bursa Muradiye’de metfun. Fatih Sultan Mehmed (Saltanatı: 1451-1481) Türbesi: Fatih’te. Adına inşa ettirdiği caminin avlusunda. Ziyarete açık. Sultan II. Bayezıd (Saltanatı: 1481-1512) Türbesi: Fatih Bayezid meydanında. İnşa ettirdiği camisinin avlusunda. Ziyarete açık. Yavuz Sultan Selim (Saltanatı: 1512-1520) Türbesi: Fatih Çarşamba semtinde. Camisinin avlusunda. Ziyaret için onarımın bitirilmesi beklenmekte. Kanunî Sultan Süleyman (Saltanatı: 1520- 1566) Türbesi: Fatih Süleymaniye semtinde.Mimar Sinan eseri külliyesinde. Ziyarete açık. Sultan II. Selim ‘Sari’ (Saltanatı: 1566-1574) Türbesi: Ayasofya Camii avlusundaki üç büyük türbeden ortadaki. Ziyarete açık. Sultan III. Murad (Saltanatı: 1574-1595) Türbesi: Ayasofya Camii avlusundadır. Babası Sultan II. Selim’in türbesi yanındadır. Ziyarete açık. Sultan III. Mehmed (Saltanatı: 1595-1603) Türbesi: Ayasofya Camii avlusundadır. Babası Sultan III. Murad ve dedesi II. Selim’in türbeleri yanındadır. Ziyarete açık. Sultan I. Ahmed (Saltanatı: 1603-1617) Türbesi: Fatih’te. Camisinde. Ziyarete açık. Sultan I. Mustafa (Saltanatı: 1617- 1618 ilk, 1622- 1623 ikinci) Türbesi: Ayasofya Camii avlusunda. Haziredeki en sade türbedir.Mabedin kilise devrindeki vaftizhane. Türbede onarım devam ediyor. Sultan II. Osman ‘Genç’ (Saltanatı: 1618-1622) Türbesi: Babası Sultan I. Ahmed’ türbesinde. Ziyarete açık. Sultan IV. Murad (Saltanatı: 1623-1640) Türbesi: Babası Sultan I. Ahmed’ türbesinde ağabeyi II. Osman ile. Ziyarete açık. Sultan İbrahım (Saltanatı: 1640-1648) Türbesi: Ayasofya Camii avlusunda. Amcası Sultan I. Mustafa ile. Türbe onarımda. Sultan IV. Mehmed (Saltanatı: 1648- 1687) Türbesi: Eminönü Yeni Cami’nin müştemilatındaki Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde. Aradan geçen cadde camiyle türbeyi ayırmış. Ziyarete açık. Sultan II. Süleyman (Saltanatı: 1687- 1691) Türbesi: Büyük dedesi ve adaşı Kanunî Sultan Süleyman’ın yanında metfun. Ziyarete açık. Sultan II. Ahmed (Saltanatı: 1691- 1695) Türbesi: Ağabeyi Sultan II. Süleyman gibi büyük dedesi Kanunî Sultan Süleyman türbesinde. Ziyarete açık. Sultan II. Mustafa (Saltanatı: 1695- 1703) Türbesi: Eminönü Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde metfun. Ziyarete açık. Sultan III. Ahmed (Saltanatı: 1703- 1730) Türbesi: Eminönü Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde. Ziyarete açık. Sultan I. Mahmud (Saltanatı: 1730- 1754) Türbesi: Eminönü Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde yatmakta. Ziyarete açık. Sultan III. Osman (Saltanatı 1754- 1757) Türbesi: Eminönü Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’nde. Ziyarete açık. Sultan III. Mustafa (Saltanatı 1757- 1774) Türbesi: Fatih Laleli Camii’ndeki. türbesinde. Aksaray’dan Bayezid’e giderken solda. Onarım bitti, açılış tarihi belirleniyor. Sultan I. Abdülhamıd (Saltanatı 1774- 1789) Türbesi: Eminönü Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi önünden yüründüğünde soldaki IV. Vakıf Han’ın karşısında. Ziyarete açık. Sultan III. Selım (Saltanatı 1789- 1807) Türbesi: Laleli Camii haziresinde babası Sultan III. Mustafa ile. Onarım bitti, açılış tarihi belirleniyor. Sultan IV. Mustafa (Saltanatı 1807- 1808) Türbesi: Eminönü IV. Vakıf Han karşısındaki türbede babası Sultan I. Abdülhamid’in yanında. Ziyarete açık. Sultan II. Mahmud (Saltanatı 1808- 1839) Türbesi: Fatih Çemberlitaş Divanyolu Caddesi’nde. Türbe müştemilatı bugün Türk Ocağı’na tahsisli. Ziyarete açık. Sultan Abdülmecıd (Saltanatı 1839- 1861) Türbesi: Fatih Çarşamba’da büyük dedesi Yavuz Sultan Selim Külliyesi’ndeki türbede. Onarımın bitirilmesi beklenmekte. Sultan Abdülazız (Saltanatı 1861- 1876) Türbesi: Fatih Divanyolu Caddesi’nde babası Sultan II. Mahmud’un yanında. Ziyarete açık. Sultan V. Murad (Saltanatı 1876- 1876) Türbesi: Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’ne ek inşa edilen Cedid Havatin Türbesi’nde annesi Şevkefza Valide Sultan’ın yanında. Ziyarete açık. Sultan II. Abdülhamıd (Saltanatı: 1876- 1909) Türbesi: Fatih Divanyolu Caddesi’nde dedesi Sultan II. Mahmud ve amcası Sultan Abdülaziz ile. Ziyarete açık. Sultan V. Mehmed Reşad (Saltanatı: 1909- 1918) Türbesi: Mimar Kemaleddin imzası taşıyan yapı Eyüp’te Boyacı Sokağı ile Haliç arasındadır. Onarımı kısa süre sonra bitince açılacak. Sultan VI. Mehmed Vahıdeddın (Saltanatı: 1918- 1922) Kabri: Şam Süleymaniye Külliyesi’ndedir.