Tarih severlere en büyük tavsiyem, meseleleri öncelikli olarak tarihi bir sıraya göre(kronolojik) okumaları idi. Yani siyasi tarih öncelikli olarak biterse meseleler daha iyi anlaşılır demiştim. Bu konuda Yılmaz Öztuna’nın Osmanlı Siyasi Tarihi isimli eseri, Ahmet Akkündüz’ün Bilinmeyen Osmanlı isimli eseri ve özellikle 12-15 yaş arasındaki okurlar için Yavuz Bahadıroğlu’nun Resimli Osmanlı Tarihi isimli eserini öneririm. Mukayese için bir yerli bir de yabancı yazar da okunabilir tabi.
İşte bu aşamadan sonra zaten zihnimizde az çok bir şablon oluşacaktır. İlerleyen zamanlarda konulara göre tarih kitaplarını okuyabiliriz. İlber Ortaylı hocamızın bu konuda çok ciddi çalışmaları vardır. Ayrıca merak edilen sorulara verdiği çarpıcı yanıtlarıyla meşhun Mustafa Armağan’nın kitaplarını da tavsiye ederim.
Başka milletlerde edebiyatçılar da sosyolaglar da bizdekinden daha çok tarihe ayna tutuyor. Mesela Ruslarda bir çok roman önemli tarihi olayları anlatıyor. İşte biz de kendi eksenimizdeki bu tür kitapları bulup, tarihe bir de romancının gözüyle bakabiliriz. Tarihi romanlar bizi o devre götürmesi bakımından önemlidir. Bununla birlikte Avrupa, ABD ve son yıllarda Uzak Doğu’da tarihle alakalı bir çok film çıktı. İnsanlar okuduklarını bir de görsel olarak tekrarlama imkanı buldu. Olayları hafızasında bir de bu açıdan hatırladı. Belki bizim için geçerli değil, biz henüz o aşamaya ulaşamadık ama dünya tarihi açısından bu filmler de oldukça önemlidir. Kitabını okuduktan sonra bu tür filmleri kaçırmayın derim. Ama tabi kitap şart, aksi halde mesele tam anlaşılamayacaktır.
Görsel olarak bizim de yapabileceğim şeyler vardır tabii. Son yıllarda belli bir plana uygun olmasa da internette çok güzel sunumlar(slayt) var. Bunlardan ilgilendiğimiz alana göre güzel bir koleksiyon yapılabiliriz. Bu tür sunumlar da filmler gibi, okuduklarımızı görsel olarak tekrarlamamızı sağlar.
Şehrimizde, eğer mevcutsa, müzeleri gezebiliriz. Buralar zaten buram buram tarih kokar ve olayları anlamamız için bizlere yardımcı hem de iyi bir yardımcı olur. Bununla beraber festivaller de müzelerden sonra şehir tarihlerini öğrenmek için önemli fırsatlardır.
Bir daha ki yazılarda tekrar buluşmak dileğiyle. Sağlıcakla kalın.