E-Kitap Selim Sabit Efendi'nin Mekteb-i Rüşdiyede Okutulan Sarf-ı Osmânîsi(Osmanlıca Dilbilgisi)

 

İlk görevi Süleymaniye semtindeki bir okulda idi. İlk defa bu okulda kendi oluşturduğu yeni tarzda öğretimi uyguladı. Ne var ki sıra, masa, hesap tahtası gibi araç gereçleri sınıfına koydurması tepki uyandırmış, Kur’an’a ve İslam’a karşı saygısızlık olarak yorumlanıp şikayetlere yol açmıştı.

Devrin şeyhülislamı tarafından cezalandırılması için bir fetva yayımlanmasından sonra devreye padişah II. Abdülhamit, birdenbire değil yavaş yavaş ilerlemesi ve halkın düşüncesini unutmaması konusunda kendisini uyardı[1]. Görevden alınmaktan kurtulamayan Selim Sabit, bir süre belediyede ve Nâfia Nezareti’nde (Bayındırlık Bakanlığı) memur olarak çalıştı.

1868’de Mekteb-i Sultani’nin müdür yardımcısı olarak atandı.1887’de Encümen-i Teftiş ve Muayene Başkanlığı (Basın Kontrol Komisyonu Başkanlığı) yaptığı sırada bir nevi kitap sansürcülüğü olan bu iş onun gibi hür fikirli bir insana uygun olmadığından görevlerini II. Abdülhamit’in istediği gibi yerine getirilmedi ve azledildi[2]. İki yıl büyük yokluk ve sıkıntı çektikten sonra 1899 yılında emekliye sevkedildi. Emekli olduktan sonra yedi yıl süreyle Darülmuallimin’de öğretmenlik yaptı. Bu süre içinde İstanbul’da bir sürgün hayatı yaşadı.

Selim Sabit, okuma yazma alanında kullanılan metotlarda ilk defa büyük değişiklikler yapan eğitimcidir. Okuma yazma öğretim ile ilgili fikirlerinin uygulanmasını ilk kitabı olan Elifbâ-yı Osmanî adlı eserinde yapmıştır. Bu kitap, Sıbyan mekteplerinde ders kitabı olarak kullanılmıştır.

1879-1884 arasında “İstanbul'da bulunan kütüphanelerin gözden geçirilmesi ve bu kütüphanelerdeki eserleri içeren numune defterlerin düzenlenmesi” ile görevlendirilmesi sonucu II. Abdülhamit’in kütüphanesindeki kitapların kataloğunu hazırlamış ve bu, bir kitap haline getirilmiştir.

• Ortaokullarda okutulan Mi'yâru'l-Kelâm (Sözün Ölçüsü) adlı bir dilbilgisi kitabı (İndirmek için tıkla), 
• Muhtasar Coğrafya Risâlesi (Kısa Coğrafya Kitapçığı indirmek için tıkla) adlı coğrafya kitabı, 
• Muhtasar Hesâb Risâlesi (Kısa Hesap Kitapçığı indirmek için tıkla) adlı matematik kitabı, 
• Sıbyan mekteplerinde okutulan Muhtasar Sarf-ı Osmânî (Kısa Osmanlıca Dilbilgisi indirmek için tıkla ) ve 
• Muhtasar Târîh-i Osmânî (Kısa Osmanlı Tarihi indirmek için tıkla - Sıbyan mekteplerinde okutulan ilk tarih kitabıdır-) onun eseridir.
• Ona asıl ününü getiren eseri, Rehnümâ-yı Muallimîn (Öğretmenler için Kılavuz indirmek için tıkla ) adını taşır. Bu kitap, 1869’da sıbyan mekteplerinin düzenlenmesi ile ilgili olarak Eğitim Bakanlığı’na gönderdiği 48 sayfalık rapordur.

1-Özer, Ahmet Ali. "Selim Sâbit Efendi Hayatı ve Eserleri". Yağmur Dregisi Sayı 41, Şubat-Mart 2009. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.

2-"Selim Efendi'nin Öğretim Yöntemleri ile Ödül ve Ceza Vermeye İlişkin Görüşleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme". Milli Eğitim Dergisi, Sayı 158, Bahar 2003. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.