Nüfus sayımları ve tahminleri hakkında doğru ve tam bilgiler edinebilmek tarihçiler açısından daima büyük bir sorun olmuştur. Batılı kaynaklar özellikle de Fransızlar işlerine geldiği ve çıkarlanna uyduğu şekilde sayım sonuçlan ve tahminleri yayınlamışlardır. Buna rağmen günümüzde de dikkate alman bazı kaynaklar vardır. Bunlardan biri de A. De La Jonquiere tarafından yazılmış ve ilk baskısı 1881 ’de yayınlanmış olan “Histoire de l’Empire Ottoman” adlı kitaptır. (Paris, Librairie Hachette). A. De La Jonquiere, İstanbul’da askeri okullarda ders vermiş bir tarih profesörüdür. Jonquiere’nin aktardığı bilgilere göre Sultan Abdülhamİd Han’ın saltanatının ilk yıllannda Osmanlı İmparatorluğu’nda takribi nüfus dağılımı şöyledir. (NOT: Yazar bu sayılara Mısır, Bosna-Hersek ve Bulgaristan’ı özellikle almadığını çünkü bu bölgelerde yaşanan iç ve ters göçler nedeniyle elinde kesin sayılabilecek rakamlar olmadığını belirtmiştir.) Jonquiere, Osmanlı etnik yapısını 7 ana grupta ele almıştır. Bunlar ;
1. Grup: Türkler
Osmanlılar 9.700.000
Türkmenler 300.000
Rumlar 2.100.000
2. Grup: Yunan-Latin Asıllılar
Tzintzares (Valak) 900.000
Arnavut 1.300.000
3. Grup: Slavlar
Bulgarlar 1.500.000
Suplar 150.000
Kazaklar 32.000
4. Grup: Gürcüler
Çerkezler 700.000
Laz 5.000
5. Grup: Hint Asıllılar
Çingeneler 212.000
6. Grup: Fars/lran Asıllılar
Ermeni 2.300.000
Kürt 1.000.000
7. Grup: Semitler
Arap 4.000.000
Dürzi 310.000
Maronit 482.000
Süryani 73.000
Keldani 233.000
Yahudi 150.000
Yahudi-Dönme 8.000
Jonquiere, dinlere göre de bir tahmini dağılım vermiştir. Buna göre Osmanlı İmparatorluğu’nda 1881 yılı itibariyle 16.730.000 Müslüman vardır. Bunlardan 9.700.000’ü Sünni, 1.500.000 Vehhabi ve sadece 30.000’i Şii’dir. Hristiyan sayısı ise şöyledir. Toplam: 8.030.000. Bunun 3.167.000’i Ortodoks ve yaklaşık 3 milyon kadarı da çeşitli kiliselere bağlı Katolik’tir
Aytunç Altındal-Kültür Kiloyla Satılmaz