DURAKLAMA DEVRİ ISLAHAT HAREKETLERİ (17.yüzyıl)
Osmanlı Devlet Adamlarının Islahat Yapmak İstemelerinin Nedenleri:
Osmanlı Devletinin savaşlarda eskisi gibi etkili olamaması Devlet otoritesinin zayıflaması sonucu, sık sık isyanların baş göstermesi, Ekonomik durumun bozulması ISLAHAT YAPAN PADİŞAHLAR:
II.Osman (Genç Osman) (1618-1622):
Ulema sınıfının yetkisini azaltarak, padişahın zamana göre yasaları koyabilme gücünü artırmak istedi. Bunların siyasetle uğraşmalarını ve devleti zayıflatmalarını önlemek istedi. Kapıkulu Ocağını kaldırarak yerine Anadolu ve Suriye’deki Türklerden oluşan “milli bir ordu”kurmak ve yönetimi devşirmelerin etkisinden kurtarmak için başkenti tamamen Türk olan Anadolu'da bir
şehre taşımayı düşündü.
Saray geleneklerini değiştirmek istedi Ancak niyetlerini farkeden yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek öldürüldü. Yeniçeriler tarafından öldürülen ilk padişahtır.IV. Murat (1623-1640):
12 yaşındayken tahta geçti. İktidarının ilk yıllarında yönetim saray kadınlarının ve Valide Kösem Sultan’ın elindeydi. 22 yaşına geldiğinde otoritesini sağlayabildi. Şu ıslahatları yaptı:
Yeniçerileri itaat altına aldı. İsyanlar ve isyancılarla şiddetle mücadele etti. İçki, tütün, meyhane ve gece sokağa çıkma yasağı uygulayarak asayişi sağladı. Harcamaları kısıtlayarak, maliyeyi düzeltmeye çalıştı. Devlet adamlarından neler yapılması gerektiğini bildiren raporlar vermelerini istedi.NOT: Bu konuda Koçi Bey sunduğu raporunda devletin gerileme nedenlerini ve bunların çözüm yollarını
göstermiştir
ISLAHAT YAPAN SADRAZAMLAR:
Kuyucu Murat Paşa : I. Ahmet dönemi Sadrazamıdır. İsyanları şiddet ve baskı kullanarak bastırmıştır.
Tarhuncu Ahmet Paşa: IV.Mehmet Dönemi sadrazamıdır. Maliyeyi düzeltmeye çalıştı.(Öldürüldü)
Köprülüler Devri : IV.Mehmet Devrinde Köprülüler soyundan Köprülü Mehmet Paşa,Fazıl Ahmet Paşa,Fazıl
Mustafa Paşa ve Merzifonlu Kara Mustaa Paşa sadrazam olmuşlardır. Köprülü soyundan sadrazam olan ilk kişi Köprülü Mehmet Paşa’dır. Köprülü Mehmet Paşa kendisinden önceki sadrazamların sonlarını çok iyi bildiği için padişaha bazı şartlar ileri aşağıdaki koşullarla sadrazam olmayı kabul etmiştir:
a) Saray devlet işlerine karışmayacak
b) Devlet memurluklarına istediği kişileri atayabilecek.
c) Kendisi hakkında bir şikayet olursa, savunması alınmadan görevden alınmayacak.
YORUM : Köprülü Mehmet Paşa’nın amacı istediklerini yapabileceği bir ortam hazırlamaktır.
Köprülü Mehmet Paşa şartlı sadrazam olan ilk kişidir.
NOT: Köprülüler ordu ve maliyeyi düzeltmeye çalışmışlardır.
DURAKLAMA DEVRİ (17.YÜZYIL) ISLAHATLARININ GENEL KARAKTERİ VE SONUÇLARI:
1)- Bu yüzyılda isyanlar şiddet ve baskı ile önlenmeye çalışıldı.
2)- Devlet yapısında köklü değişimler yapılamadı. ( Dar kapsamlı ) Yapılmak istenenler de çıkar çevreleri tarafından
engellendi.
3)- Geçici olarak iyi sonuçlar verse bile kalıcı sonuçlar doğurmadı.
4)- Islahatlar kişilere bağlı kalmış , sistem haline getirilememiştir.
5)- Islahatlar geniş tabanın kabul edebileceği bir katılıma ulaşamamıştır.