30 Nisan 1920 – Ankara
EKSELEANSLARI SAYIN HOLLANDA DIŞİŞLERİ
BAKANINA
Sayın Bakan,
Yüksek bilgilerinize sunmaktan şeref duyarız ki
İstanbul şehrinin İtilaf güçlerince haksız ve adaletsiz
işgali sonrasında Halife Sultan ve hükûmetini esir olarak
değerlendiren Osmanlı milleti bir Büyük Millet Meclis
toplamaya girişti ve geniş çaplı seçimler gerçekleştirdi.
Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’deki açılış
oturumunda görkemli bir oylama ile Halife Sultan ve
ebedî şehri yabancı işgal ve baskısı altında kaldığı sürece
vatanın hâlde ve gelecekteki mukadderatını eline aldığını
ilan etti.
Büyük Millet Meclisi, Osmanlı toplumunu Paris Barış
Konferansı sonuçları üzerinde kötümserliğe bir kez daha
düşüren ve Mondros Mütarekesi’nin hükümlerine aykırı
bu keyfî ve haksız tutuma üyelerinin protestosunu siz
ekselanslarının bilgisine sunma onurunu bana verdi.
Kutsal olan ve bütün medeni milletlerce de böyle kabul
edilen yüce Meclis oturum esnasında basıldı ve genel
kurul salonunun ortasında milletin temsilcileri İngiliz
polisi tarafından genel kurulun şiddetli protestolarına
rağmen suçlular gibi götürüldüler. Ayan üyeleri,
milletvekilleri, generaller, eli kalem tutan insanlar
ikametlerinde tutuklandılar ve elleri kelepçelenerek
sürgün edildiler.
Ayrıca resmî ve özel kurumlarımız sadece hak
kuvvetlinindir anlayışı ile silahlı güçler tarafından işgal
edildi.
Bütün haklarının çiğnendiğini ve egemenliğinin ihlal
edildiğini gören Osmanlı halkı daha sonra, Ankara’da
toplanan temsilcilerinin emri ile ülkenin yönetimini ele
alan ve Meclisin bağrından çıkan bir icra komitesi seçti.
Ekselanslarına olup biteni arz ederken 29 Nisan 1920
tarihli oturumda kabul ve ifade edilen milletin isteklerini
de bildirmekle şeref duyarım:
1-Hilafetin, saltanatın ve Osmanlı hükûmetinin merkezi
İstanbul, Osmanlı milleti tarafından İtilaf Devletleri’nin
esiri olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden işgal altındaki
İstanbul çıkışlı emirler ve fetvaların hiçbir hukuki ve dinî
değeri olmayacaktır. Sözde İstanbul hükûmeti tarafından
yapılan bütün angajmanlar (yükümlülükler) millet
tarafından yok ve yapılmamış sayılacaktır.
2-Bütün soğukkanlılığını ve ılımlılığını muhafaza eden
Osmanlı milleti yüzlerce yıllık hür ve bağımsız devlet
olarak kutsal haklarını savunmaya kararlıdır ve kendi
nam ve hesabına hareket etme hakkını öz temsilcilerine
tanıyarak şerefli ve eşit bir barışla sonuca gidilmesi
arzusunu da ifade eder.
3-Ülkede bulunan Osmanlı Hristiyan unsurları
ve yabancı unsurlar milletin koruması altındadırlar.
Bununla beraber onlar ülkenin genel güvenliğine karşı
hiçbir faaliyette bulunamazlar.
Osmanlı milletinin bu haklı isteklerini olumlu
karşılayacağınız ümidi ile en derin saygılarımın kabulünü
rica ederim.
Osmanlı Büyük Millet Meclisi Adına
Başkan Mustafa Kemal
KAYNAK: Hollanda Millî Arşivleri Dışişleri Bakanlığı Arşivi, Fon
Kodu: 2.05.18.742
Mehmet Tütüncü Arşivi