Dilara Kahyaoğlu
 |
| Auguste Couder'in tablosunda Mehmet Ali Paşa 1841 Kendisi modern Mısır devletinin kurucusu olarak kabul edilir. |
➤1804 Sırp isyanı
Sırpların bağımsızlık hareketlerinde üç etkenden söz edilebilir. Birincisi, Sırp toplumunda burjuvazinin doğmasına yol açan toplumsal ve ekonomik gelişmeler. İkincisi, soysuzlaşmış Osmanlı yönetiminin haksızlık ve keyfilikleri, üçüncüsü ise Avusturya, Rus ve Fransız kışkırtmalarıydı. Avusturyalıların ve Rusların özellikle dinsel yönden, Fransızların ise ulusçuluk ve demokrasi yönünden propaganda yaptıkları söylenebilir. (Sırp İsyanı'ndaki gelişmeler için kronolojiye bkz.)
➤1805 Mısır’da Mehmet Ali zorla vali olur, Osmanlı bu durumu tanımak zorunda kalır.
➤1806 Osmanlı- Rus savaşı başlıyor.
➤1807 İngiliz donanması İstanbul’a geldi, Rusya ile anlaşma yapılmasını istiyorlar. Amaç Rusya ile savaşı önlemek ve Fransa ile Osmanlı ittifakını bozmak. Donanma, dönüşte Mısır’a başarısız bir saldırı girişiminde bulunuyor.
➤1807 III. Selim, Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahtan indirilir ve öldürülür.
➤1807 Napolyon Rusya ile Tilsit Antlaşmasını yapar,
➤1830 Fransızlar Cezayir’i işgal ederler. Cezayir elden çıkar.
➤1833 Mora ve Girit’i alamayan Mehmet Ali, Suriye’yi ister ama olumlu yanıt alamayınca Osmanlı’ya karşı savaş başlatır.Osmanlılar yenilir. Ruslardan yardım istenir. Rus donanması İstanbul’a gelir.
➤1833 Kütahya Antlaşması; İngiltere ve Fransa, Rusya’ya müdahale imkanı vermemek için Mısır ile Osmanlı arasına girerler ve antlaşma yapılır. Buna göre; Mısır’a; Girit, Suriye, Mısır ve Cidde valiliği verilir.
➤1833 II. Mahmud, Ruslardan yardım ister ve Hünkar iskelesi Antlaşması imzalanır. Buna göre; Osmanlı saldırıya uğrarsa Rusya yardıma gelecek. Rusya saldırıya uğrarsa Osmanlı boğazları kapatacaktır. Antlaşma 8 yıllıktır.
➤1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile İngiltere çok önemli ayrıcalıklar alır. Tekel sistemi ve iç gümrük uygulaması kaldırılır.
Sırpların bağımsızlık hareketlerinde üç etkenden söz edilebilir. Birincisi, Sırp toplumunda burjuvazinin doğmasına yol açan toplumsal ve ekonomik gelişmeler. İkincisi, soysuzlaşmış Osmanlı yönetiminin haksızlık ve keyfilikleri, üçüncüsü ise Avusturya, Rus ve Fransız kışkırtmalarıydı. Avusturyalıların ve Rusların özellikle dinsel yönden, Fransızların ise ulusçuluk ve demokrasi yönünden propaganda yaptıkları söylenebilir. (Sırp İsyanı'ndaki gelişmeler için kronolojiye bkz.)
➤1805 Mısır’da Mehmet Ali zorla vali olur, Osmanlı bu durumu tanımak zorunda kalır.
➤1806 Osmanlı- Rus savaşı başlıyor.
➤1807 İngiliz donanması İstanbul’a geldi, Rusya ile anlaşma yapılmasını istiyorlar. Amaç Rusya ile savaşı önlemek ve Fransa ile Osmanlı ittifakını bozmak. Donanma, dönüşte Mısır’a başarısız bir saldırı girişiminde bulunuyor.
➤1807 III. Selim, Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahtan indirilir ve öldürülür.
➤1807 Napolyon Rusya ile Tilsit Antlaşmasını yapar,
➤1808 Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa İstanbul’a gelir ve II.Mahmut’u tahta çıkarır.
➤1808 Alemdar Mustafa Paşa sadrazam olur ve padişah ile ayanlar arasında Senedi İttifak imzalanır. Sekbanı Cedid isimli yeni bir ordu kurulur. Yeniçeri ayaklanması ile Alemdar da öldürülür.
➤1809 Fransa, Rusya’nın Eflak ve Boğdan’ı almasını onaylar (Erfurt Antlaşması) Osmanlılar yalnız kalır.
➤1812 Fransa’ya güveni kalmayan Osmanlı devleti Rusya ile Bükreş Antlaşmasını yapar. Buna göre; Eflak ve Boğdan Osmanlılarda kalır ve Sırbistan imtiyazlı beylik statüsüne yükselir.
➤1820 Aleksandr İpsilanti Eflak’ta Yunan isyanını başlatır. Başarılı olamaz.
➤1808 Alemdar Mustafa Paşa sadrazam olur ve padişah ile ayanlar arasında Senedi İttifak imzalanır. Sekbanı Cedid isimli yeni bir ordu kurulur. Yeniçeri ayaklanması ile Alemdar da öldürülür.
➤1809 Fransa, Rusya’nın Eflak ve Boğdan’ı almasını onaylar (Erfurt Antlaşması) Osmanlılar yalnız kalır.
➤1812 Fransa’ya güveni kalmayan Osmanlı devleti Rusya ile Bükreş Antlaşmasını yapar. Buna göre; Eflak ve Boğdan Osmanlılarda kalır ve Sırbistan imtiyazlı beylik statüsüne yükselir.
➤1820 Aleksandr İpsilanti Eflak’ta Yunan isyanını başlatır. Başarılı olamaz.
➤1821 Mora’da Yunan isyanı başlar. Avrupa isyanı destekler. Osmanlı zor durumda kalır.
➤1822 Hicaz ve Habeş valiliklerini alan Mehmet Ali bu tarihte Sudan’ı da alarak Mısır devletini kurar. Fransızların da yardımlarıyla Mısır’da büyük bir yenilik hareketi başlatır.
➤1826 II. Mahmut Yeniçeri Ocağını kaldırır ve Islahatlarına başlar.
➤1827 Yunanlıların isyanı karşısında zor durumda kalan Osmanlılar, Mısır’dan yardım ister, Mora ve Girit valiliği vaadedilen Mehmet Ali yardım teklifini kabul eder. İsyan Mısır kuvvetlerince bastırılır.
➤1827 Navarin Olayı; İngiltere, Rusya ve Fransa anlaşarak Osmanlı ve Mısır donanmasını Navarin’de yakarlar. Batılılar için esas mesele Akdeniz’de güçlü bir Mısır’ın ortaya çıkmasını engellemektir.
➤1828 Ruslar, Osmanlılara savaş ilan eder. Doğudan Erzurum’a, batıdan Edirne’ye kadar ilerlerler.
➤1829 Edirne Antlaşması imzalanır. Osmanlılar Ruslar ile antlaşma imzalar. Buna Göre; Yunanistan Bağımsız olur. Eflak, Boğdan ve Sırbistan’da özerk bir yapı oluşur. Rus Ticaret gemileri boğazlardan serbestçe geçme hakkını elde ederler.
➤1822 Hicaz ve Habeş valiliklerini alan Mehmet Ali bu tarihte Sudan’ı da alarak Mısır devletini kurar. Fransızların da yardımlarıyla Mısır’da büyük bir yenilik hareketi başlatır.
➤1826 II. Mahmut Yeniçeri Ocağını kaldırır ve Islahatlarına başlar.
➤1827 Yunanlıların isyanı karşısında zor durumda kalan Osmanlılar, Mısır’dan yardım ister, Mora ve Girit valiliği vaadedilen Mehmet Ali yardım teklifini kabul eder. İsyan Mısır kuvvetlerince bastırılır.
➤1827 Navarin Olayı; İngiltere, Rusya ve Fransa anlaşarak Osmanlı ve Mısır donanmasını Navarin’de yakarlar. Batılılar için esas mesele Akdeniz’de güçlü bir Mısır’ın ortaya çıkmasını engellemektir.
➤1828 Ruslar, Osmanlılara savaş ilan eder. Doğudan Erzurum’a, batıdan Edirne’ye kadar ilerlerler.
➤1829 Edirne Antlaşması imzalanır. Osmanlılar Ruslar ile antlaşma imzalar. Buna Göre; Yunanistan Bağımsız olur. Eflak, Boğdan ve Sırbistan’da özerk bir yapı oluşur. Rus Ticaret gemileri boğazlardan serbestçe geçme hakkını elde ederler.
➤1830 Fransızlar Cezayir’i işgal ederler. Cezayir elden çıkar.
➤1833 Mora ve Girit’i alamayan Mehmet Ali, Suriye’yi ister ama olumlu yanıt alamayınca Osmanlı’ya karşı savaş başlatır.Osmanlılar yenilir. Ruslardan yardım istenir. Rus donanması İstanbul’a gelir.
➤1833 Kütahya Antlaşması; İngiltere ve Fransa, Rusya’ya müdahale imkanı vermemek için Mısır ile Osmanlı arasına girerler ve antlaşma yapılır. Buna göre; Mısır’a; Girit, Suriye, Mısır ve Cidde valiliği verilir.
➤1833 II. Mahmud, Ruslardan yardım ister ve Hünkar iskelesi Antlaşması imzalanır. Buna göre; Osmanlı saldırıya uğrarsa Rusya yardıma gelecek. Rusya saldırıya uğrarsa Osmanlı boğazları kapatacaktır. Antlaşma 8 yıllıktır.
➤1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile İngiltere çok önemli ayrıcalıklar alır. Tekel sistemi ve iç gümrük uygulaması kaldırılır.
➤1839 Mehmet Ali Paşa, bağımsızlığını ilan eder. Nizip’te Mısır ordusu ile savaşan Osmanlılar yenilir. II. Mahmud ölür, yerine Abdülmecit padişah olur.
➤1839 Tanzimat Fermanı ilan edilir.
Bu seride yer alan Osmanlı tarihiyle İlgili diğer konular ve kaynaklar için bkz.
https://tarihegitimi.blogspot.com/2019/06/osmanl-tarihi-ders-notlar-konular.html
➤1839 Tanzimat Fermanı ilan edilir.
Bu seride yer alan Osmanlı tarihiyle İlgili diğer konular ve kaynaklar için bkz.
https://tarihegitimi.blogspot.com/2019/06/osmanl-tarihi-ders-notlar-konular.html